نحوه ی بچه گیری مصنوعی از زنبورعسل

نحوه ی بچه گیری مصنوعی از زنبور عسل

پرورش زنبور های عسل و نگهداری از آنها یکی از جذاب ترین دسته بندی های صنعت کشاورزی محسوب می شود. این صنعت به 2 دسته تجاری و سنتی خلاصه می شود. بخش تجاری زنبوردارانی هستند که به صورت گروهی و با تعداد کلونی های بالا کار می کنند. بخش سنتی که به آن زنبورداری خانگی نیز می گویند بیشتر برای مصرف شخصی می باشد و بسیاری از افراد به علت علاقه مند بودن به زنبورعسل وارد این حرفه می شوند. بسیاری از زنبورداران حرفه ای برای باز دهی و سود دهی بیشتر، سالانه اقدام به افزایش تعداد کلونی های خود می کنند.

روش های مختلفی برای افزایش تعداد کندو و یا به اصطلاح بچه گیری وجود دارد. با این حال باید روشی مورد استفاده قرار گیرد که کمترین هزینه و تلفات را به همراه داشته باشد. در این مطلب تیم تیم مجرب مجموعه عسل بوم قصد دارد درباره ی نحوه ی بچه گیری مصنوعی از زنبور عسل بپردازد.

منظور از بچه گیری مصنوعی یعنی چه؟

برای درک و فهم بهتر از این مطلب بهتر است ابتدا با مفهوم بچه گیری آشنا شویم. بچه دهی کلونی به 2 صورت طبیعی و مصنوعی انجام می گیرد. در روش طبیعی زنبورداران هیچ نقشی در این امر ندارند. در نوع مصنوعی زنبورداران هستند که اقدام به بچه گیری می کنند و زنبورها تمایلی به این عمل ندارند. به زبان ساده بچه گیری مصنوعی یعنی جدا سازی چند قاب، همراه با زنبور و انتقال آن ها به کندو جدید می باشد.

مناسب ترین زمان برای بچه گیری مصنوعی

با توجه به چند اقلیمی بودن آب و هوای ایران نمی توان به طور دقیق فصلی را معین کرد. معمولا زمانی که زنبور نر در زنبورستان ها مشاهده می شود را زمان بچه گیری می دانیم. به این دلیل که با متولد شدن زنبورهای نر فصل شروع به کار آن کلونی فرا رسیده است. به صورت کلی در مناطق سردسیر فصل زمستان و در مناطق معتدل و گرم فصل بهار مناسب ترین زمان است.

نحوه ی بچه گیری مصنوعی از زنبور عسل

با توجه به پیشرفت علم و صنعت روش های گوناگونی برای تکثیر کلونی ها وجود دارد. همان طور که اشاره شد باید راه و روشی مورد استفاده قرار گیرد که کمترین هزینه و تلفات را به همراه داشته باشد. همچنین نتیجه ی کار قابل قبول باشد.

بچه گیری با استفاده از دو قاب کندو مادر

ساده و آسان ترین روشی که می توان پیشنهاد کرد استفاده از دو قاب کندو مادر می باشد. ابتدا باید در کلونی مادر زنبور ملکه را جست و جو کرد و آن کاملا جدا قرار داده شود. پس از انجام این کار یک قاب که تخم روز یا شفیره سر باز دارد به علاوه ی یک قاب حاوی عسل و گرده گل همراه با زنبور به کندو جدید منتقل می کنیم.

تخم روز یا شفیره سر باز

پس از انجام این کار درب کندو را بسته و به فاصله ی 50 الی 100 متری کلونی مادر منتقل کنید. بعد از مستقر شدن کندو دوم(بچه) تعدادی از زنبورهای آن به کلونی مادر باز می گردند. به این نوع زنبورها جمعیت پروازی می گویند و مشکلی برای کندو دوم یا بچه ایجاد نمی کنند. زنبورهای باقی مانده در کندو دوم عموما پرستار هستند و پس از پی بردن به عدم وجود ملکه در کندو اقدام به پرورش ملکه می می کنند. این پروسه بین 18 الی 26 روز زمان می برد و بعد از متولد شدن، زنبور ملکه برای اینکه قادر به تخم ریزی باشد باید زنبورهای نر جفت گیری کند.

معمولا زنبورداران بعد از تخم ریزی ملکه ی تازه متولد شده و اطمینان از مناسب بودن شرایط حیات، دو قاب دیگر به کندو اضافه می کنند. با این تفاوت که این دو قاب شفیره سر هستند و بدون زنبور منتقل می شوند. در واقع این عمل به افزایش جمعیت کندو کمک شایانی می کند.

شفیره سر بسته

نکات مهم:

دقت داشته باشید که ملکه ی کندو مادر به کندو دوم منتقل نشود و همچنین در حین جداسازی از بین نرود.

وجود شفیره ی سر باز برای اینکه ملکه پرورش داده شود ضروری است.

فاصله ی کندو دوم و مادر بین 50 الی 100 متر باشد.

اندازه ی دریچه پرواز به قدری باشد که تنها یک بتواند رفت و آمد کند.

تقسیم یک کندو قوی به دو کلونی

یکی دیگر از روش های بچه گیری مصنوعی به این صورت است. در بعضی از مواقع ملکه ی یک کلونی دیگر کارایی لازم را ندارد و باید تعویض شود. معمولا زنبوردارانی که قصد بچه گیری دارند کندو را به دو قسمت تقسیم کرده و یک قسمت آن را با تمامی زنبورها به جعبه جدید انتقال می دهند. سپس به هر کدام از کلونی ها یک ملکه ی جفت خورده معرفی می کنند. توجه داشته باشید که ملکه ی کلونی مادر باید از بین برود تا امکان معرفی ملکه جدید داشته باشد.

بچه گیری با کمک از شاخون طبیعی

این نوع بچه گیری همراه با کمی تفاوت نسبت به سایر روش ها می باشد. زنبوردارن در این روش کمترین دخالت را دارند. به صورت خلاصه هنگامی که یک کلونی به دلیل کمبود فضا مناسب اقدام به ساخت شاخون می کند، با انتقال شاخون به کندو جدید می توان بچه گیری کرد. البته باید توجه داشت که شاخون ساخته شده به دلیل کمبود جا می باشد و کلونی بدون ملکه یا به اصطلاح یتیم نشده است.

شاخون یا محل پرورش ملکه

پس از پی بردن به وجود زنبور ملکه، قابی که شاخون دارد را همراه با زنبورها به کندو جدید انتقال داده می شوند. پس از انجام این کار طبق روش اول یک قاب عسل و گرده گل هم باید اضافه شود.

نکات مهم: 

تنها یک عدد شاخون باید روی قاب وجود داشته باشد و مابقی شاخون ها را از بین برده شوند.

ملکه کلونی اول به کندو دوم حین جا به جایی قاب ها منتقل نشود.

در صورت نیاز می توان 1 الی 2 قاب شفیره سر بسته به کندو دوم اضافه کرد.

شرایط بچه گیری مصنوعی از زنبورعسل

پس از بچه گیری و تخم ریزی ملکه باید جریان شهد در طبیعت وجود داشته باشد که هر دو کلونی قدرت جمعیت سازی داشته باشند.

کلونی هایی که کمتر از 10 قاب هستند و جمعیت کافی ندارند برای بچه گیری پیشنهاد نمی شوند زیرا که هر دو کندو از بین خواهند رفت.

استفاده از تغذیه و دارو تقویت کننده (p6) می تواند در جمعیت سازی تاثیر گذار باشد و یک امر ضروری است.

زمانی که کلونی دوم شروع به جمعیت سازی نکرده است باید به شدت از آن مراقبت کرد تا آفت ها بلای جان آنها نشود.

سخن آخر 

در این مطلب به صورت خلاصه به 3 نوع از روش های بچه گیری پرداختیم. مناسب ترین نوع بچه گیری روش اول می باشد زیرا که کمترین هزینه و ریسک را دارد. نکته ای که حائز اهمیت است، در صورت وجود چند کلونی بهتر است قاب های شفیره سر بسته را از مابقی کندو اضافه کرد تا کلونی مادر ضعیف نشود.

شما هم با نحوه ی بچه گیری مصنوعی از زنبورعسل آشنایی دارید؟ از طریق نظرات می تواند تجربه ی خود را با ما در میان بگذارید.